همه ما می‌دانیم که قهوه یکی از محبوب‌ترین نوشیدنی‌های جهان به شمار می‌آید. همین امر موجب ایجاد این پرسش شده است که آیا قهوه حافظه را تقویت میکند؟ در واقع این پرسش را میتوان یکی از مهم‌ترین پرسش‌های مربوط به این موضوع به شمار می‌آید که باید مورد بررسی قرار بگیرد. دلیل اصلی ایجاد این سوال را میتوان وجود یک حس آشکار هشیاری پس از مصرف قهوه دانست.
خوشبختانه باید به این نکته اشاره کنیم که تاکنون تحقیقات مختلفی توسط مراکز برتر تحقیقاتی همچون دانشگاه جان هاپکینز در این زمینه شکل گرفته است. شناخت کلی پاسخ این پرسش به ما کمک میکند تا درک بهتری از کافئین موجود در قهوه و همچنین رابطه آن با حافظه داشته باشیم. اگر شما هم قصد دارید اطلاعات خوبی در مورد کافئین و حافظه به دست بیاورید، توصیه می‌کنیم که در ادامه متن با ما همراه باشید.
طرز عملکرد کافئین
برای پاسخ به این پرسش که آیا قهوه حافظه را تقویت میکند؟ باید با طرز عملکرد کلی کافئین آشنا شویم. احتمالاً از این امر مطلع هستید که کافئین یک نوع داروی محرک به شمار می‌آید و می‌تواند به صورت مستقیم بر روی مغز شما تأثیرات زیادی بگذارد. تحقیق مختلفی که در این زمینه انجام شده است نشان می‌دهد که ترکیبات موجود در درون کافئین میتوانند میزان هوشیاری هر فردی را افزایش دهند. البته، باید به این نکته اشاره کنیم که استثنائاتی نیز در این زمینه وجود دارد.
تعدادی از مطالعات این امر را ثابت کرده‌اند که کافئین به وضوح می‌تواند بخش خاصی از حافظه به نام «حافظه جهانی» را به شکل بسیار مناسبی بهبود ببخشد (این بخش در هیپوکامپ قرار دارد و وظیفه آن به خاطر سپردن ارتباط ما با سایر افراد است). مورد دیگری که در این زمینه باید به آن اشاره کرد، رابطه بین اثرات کافئین و حالت کلی مصرف‌کننده محسوب می‌شود. در واقع همین مورد را میتوان یکی از عجیب‌ترین و در عین حال جذاب‌ترین روابط بین کافئین و حافظه دانست.
بر اساس تحقیقات انجام شده، میزان اثر کافئین بر روی ثبات حافظه وقتی بیشتر می‌شود که شما در زمان دریافت اطلاعات خاص و در زمان یادآوری همان اطلاعات، کافئین مصرف کنید. در واقع این روند باید هم در زمان دریافت اطلاعات و هم در زمان یادآوری آنها تکرار شود. به عنوان مثال اگر در زمان دریافت اطلاعات کافئین استفاده نکنید، در زمان بازیابی اطاعات مد نظر کار بسیار دشوارتری را خواهید داشت. این امر به صورت عکس نیز جواب می‌دهد. این بدان معناست که اگر در زمان دریافت اطلاعات کافئین مصرف کنید، اما در زمان بازیابی اطلاعات از مصرف کافئین محروم باشید، باز هم نمی‌توانید به نتیجه دلخواه خود برسید.
یک نکته مهم
نکته مهمی که در زمینه پاسخ به پرسش «آیا قهوه حافظه را تقویت میکند؟» باید به آن اشاره کنیم، امکان بدتر شدن بازیابی خاطرات پس از مصرف کافئین است. در واقع همان‌طور که گفته شد، در این زمینه استثنائات خاصی نیز وجود دارد که باید به صورت کلی مورد بررسی قرار بگیرند.
یکی از مهم‌ترین موارد مربوط به این موضوع، بازیابی نادرست اطلاعات است. تحقیقات مختلف نشان داده‌اند که پس از مصرف کافئین، برخی از افراد به جای به یاد آوردن خاطرات صحیح، خاطرات نامناسب و نادرست را به یاد می‌‌آورند! این یعنی کافئین نه تنها کمکی به تقویت حافظه آنها نمی‌کند، بلکه ممکن است مشکلاتی را نیز برای این افراد به وجود بیاورد. به طور کلی باید گفت که در بعضی از مواقع کافئین آن‌چنان مغز را تحریک میکند که مغز به جای یادآوری خاطرات درست و صحیح، به سراغ خاطرات اشتباهی می‌رود که در واقعیت وجود ندارند. در بعضی از موارد، کافئین می‌تواند روند تقویت حافظه را به صورت ناگهانی و کوتاه‌مدت افزایش دهد. این موضوع موجب می‌شود که بعضی از خاطرات شما برجسته‌تر از سایر خاطرات موجود در حافظه‌تان شوند. چنین موضوعی نیز به خودی خود ممکن است منجر به ایجاد مشکلات خاصی شود. به عنوان مثال تصور کنید یک خاطرات خاص و ناراحت‌کننده بیش از حالت عادی برجسته گردد. طبیعتاً این موضوع برای اکثر افراد چندان خوشایند نیست.
مصرف نامناسب | آیا قهوه حافظه را تقویت میکند؟
در ادامه پاسخ به این پرسش که آیا قهوه حافظه را تقویت میکند؟ باید در مورد مصرف نامناسب کافئین نیز با شما سخن بگوییم. برخی از افراد به دلیل وجود رابطه بین کافئین و قهوه تصور می‌کنند که میتوانند از کافئین به عنوان یک دارو مناسب به منظور رفع مشکلات حافظه خود استفاده نمایند. اگرچه کافئین خاصیت دارویی نیز دارد، اما این به معنای اجازه دادن به افراد جهت خود درمانی با کافئین نیست.
اگر کافئین به شکل بی رویه و بیش از حد نیاز مصرف شود می‌تواند موجب ایجاد مشکلات بسیار زیادی در بدن شما گردد. یکی از مهم‌ترین مشکلات مربوط به این موضوع، ایجاد تداخلات مختلف با خواب افراد است. همان‌طور که می‌دانید مصرف کافئین منجر به کاهش علاقه به خواب می‌شود و در نتیجه فرد در ساعات خواب خود یک ناهماهنگی کلی را مشاهده خواهد کرد.
نخوابیدن به اندازه کافی خود می‌تواند به صورت جداگانه موجب آسیب دیدن بخش حافظه در مغز شما شود. بسیاری از محققان اعلام کرده‌اند که داشتن یک خواب کافی از اصلی‌ترین روش‌های موجود به منظور تقویت حافظه به شمار می‌آید که هم کودکان و هم بزرگسالان باید به آن توجه داشته باشند. بنابراین، پیش از خود درمانی با کافئین باید به این نکته توجه داشته باشید که چنین موضوعی نه تنها کمکی به شما نخواهد کرد، بلکه می‌تواند مشکلات بسیار شدید‌تری را برایتان به وجود بیاورد که حل آنها به سال‌ها زمان نیاز دارد. بنابراین، باید همواره میزان مصرف کافئین خود را به صورت کامل تحت نظر داشته باشید.
تحقیقات مربوط به دانشگاه جان هاپکینز
سال‌ها پیش محققان دانشگاه جان هاپکینز این پرسش را مطرح کرده‌اند که آیا قهوه حافظه را تقویت میکند؟ آنها برای پاسخ به آن صدها آزمایش مختلف را تاکنون انجام داده‌اند. در یکی از تحقیقات اخیر مربوط به دانشگاه جان هاپکینز، 160 شرکت‌کننده حضور داشتند. این افراد به صورت مساوی از بین زنان و مردان عادی جامعه انتخاب شدند تا نتیجه تحقیق صحت بیشتری داشته باشد.
در این تحقیق یک سری تصاویر مختلف به شرکت‌کنندگان نمایش داده می‌شد. پس از بیست و چهار ساعت از این افراد خواسته می‌شد تا کلیه تصاویر ارائه شده به آنها را به یاد بیاورند. به برخی از این افراد در زمان مشاهده کردن تصاویر قرصی با نام قرص کافئین داده بودند. این قرص حاوی مقدار مشخصی کافئین بود تا محققان بتوانند به خوبی تأثیر کافئین بر روی حافظه افراد را مشخص کنند. پس از گذشت بیست و چهار ساعت و مشخص شدن نتایج آزمایش، دانشمندان به این یک نتیجه خاص رسیدند. افرادی که قرص کافئین را مصرف کرده بودند توانستند تصاویر ارائه شده به آنها را با کیفیت و دقت بسیار بیشتری به خاطر بیاورند. قاعدتاً این موضوع خود نشانگر اهمیت بسیار بالای کافئین در زمینه بهبود حافظه است. در واقع مصرف قرص مذکور نشان داد که کافئین به جای بهبود میزان تمرکز (چیزی که تا قبل از این تصور می‌شد) موجب بهبود میزان دقت حافظه شما می‌شود.
بهبود حافظه فضایی یا spatial
یکی دیگر از تحقیقاتی که برای پاسخ به این پرسش که آیا قهوه حافظه را تقویت میکند؟ صورت گرفت، مربوط به بررسی رابطه بین حافظه فضایی (حافظه فضایی یا SPATIAL مربوط به ثبت مسیرها، مکان قرارگیری اجسام همچنین تصویر کلی آنها در ذهن ما است) و مصرف کافئین بود. این تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف قهوه می‌تواند موجب بهبود میزان گسترش حافظه فضایی در انسان‌ها شود.
این تحقیق نشان داد حتی افرادی که به صورت مداوم قهوه مصرف نمی‌کنند نیز میتوانند از مزایای مربوط به این موضوع به صورت کامل بهره‌مند شوند. در واقع مهم نیست که مصرف‌کننده مداوم قهوه هستید یا خیر، وجود کمی کافئین در رژیم روزانه شما منجر به بهبود حافظه فضایی خواهد شد که خود یک امر فوق‌العاده برای اکثر افراد به شمار می‌آید.
تحقیق دیگر مربوط به این موضوع، به بررسی ارتباط بین کافئین و گلوکز پرداخت. این تحقیق نشان داد که وقتی این دو ماده به صورت هم‌زمان با هم مصرف می‌شوند، میتوانند تأثیر بسیار مناسب‌تری (نسبت به مصرف جداگانه) بر روی سیستم حافظه انسان‌ها بگذرانند.
جالب است بدانید که یک تحقیق خاص در این زمینه بر روی زنبورها نیز شکل گرفت. این تحقیق نشان داد زنبورهایی که کافئین مصرف می‌کنند میتوانند خیلی بهتر از سایر زنبورها عطر گل‌های مختلف را به یاد بیاورند. البته، یک سال اساسی در این زمینه مطرح می‌شود و آن این است که آیا چنین تأثیری (بهبود پیدا کردن عطر گل‌های مختلف) در انسان‌ها هم مشاهده می‌شود یا خیر.
تأثیرات نوشیدنی‌های مختلف | آیا قهوه حافظه را تقویت میکند؟
یکی دیگر از مهم‌ترین مواردی که جهت پاسخ به پرسش «آیا قهوه حافظه را تقویت میکند؟» باید مورد بحث و بررسی قرار بگیرد، میزان تأثیر نوشیدنی‌های مختلف در این زمینه است. احتمالاً از این امر مطلع هستید که کافئین علاوه بر قهوه، در نوشیدنی‌های دیگر همچون چای یا برخی از نوشابه‌ها نیز وجود دارد. تحقیقات مختلفی در رابطه با تأثیرات سایر نوشیدنی‌های دارای کافئین در این زمینه صورت گرفته است.
یک تحقیق خاص که همه شرکت‌کنندگان آن بالای 65 سال داشتند به بررسی این رابطه پرداخت. کلیه شرکت‌کنندگان در این تحقیق به بیماری‌های قلبی و عروقی مبتلا بودند. این بیماری به خودی خود می‌تواند شانس ابتلا به بیماری زوال عقل را به شدت افزایش دهد. مطالعه مزبور میزان مصرف کافئین این افراد را در طول پنج سال به صورت منظم مورد بررسی قرار می‌داد و تست‌های روان‌شناختی خاصی بر روی آنها انجام می‌شد.
نتایج مربوط به تحقیقات مد نظر این مورد را نشان دادند که سطوح بالای کافئین در بدن این افراد موجب بهبود نتایج حاصل از تست‌های روان‌شناختی می‌شد. در واقع افرادی که قهوه مصرف کرده بودند می‌توانستند به پرسش‌های بیشتری با دقت بهتری پاسخ بدهند. این امر تنها در مصرف‌کنندگان قهوه مشاهده شد و مصرف‌کنندگان چای و نوشابه شامل این بهبود نبودند. جالب است بدانید حتی آدامس‌‌های کافئین‌دار نیز از چای و نوشابه عملکرد بهتری را از خود بر جای می‌گذارند.
قهوه ربوستا تانزانیا تازه برشت مدیوم
براساس وزن از: تومان۲۱۹,۰۰۰ قهوه ربوستا کامرون تازه برشت دارک مدیوم
براساس وزن از: تومان۲۱۹,۰۰۰ قهوه ربوستا پارچمنت تازه برشت دارک – مدیوم
براساس وزن از: تومان۲۴۹,۰۰۰ قهوه ویتنام تازه برشت مدیوم
براساس وزن از: تومان۱۵۲,۰۰۰
بهبود برون‌گرایی
اگر می‌پرسید که آیا قهوه حافظه را تقویت میکند؟ باید بگوییم که این امر کمی به شخصیت شما نیز بستگی دارد. یک مطالعه خاص نشان داده است که میزان بهبود یا تقویت حافظه به وسیله قهوه با برون‌گرا یا درون‌گرا بودن افراد نیز ارتباط دارد. شاید کمی عجیب برسد، اما نتایج مربوطه این امر را تأیید کرده است.
تحقیقاتی که قبلا به آنها اشاره کردیم نشان داده‌اند میزان بهبود بحث یادآوری و همچنین بهبود حافظه در افرادی که برون‌گرا هستند بسیار بیشتر از افرادی است که شخصیت درون‌گرا دارند. کافئین میزان سرعت و واکنش مغز آنها به دریافت اطلاعات جدید را به شکل بی‌سابقه‌ای بهبود می‌دهد.
همه مواردی که به آنها اشاره کردیم، کاملاً صحیح به نظر می‌رسند، اما این امر تنها در زمانی قطعی است که به سراغ مصرف مناسب قهوه بروید. همان گونه که پایین بودن سطح کافئین برای بدن مضر است، بالا بودن سطح آن نیز می‌تواند مشکلات مختلفی از جمله موارد زیر را برای شما به وجود آورد:
- سردرد
- بی‌خوابی
- بی‌قراری
- تپش قلب
- فشار خون بالا
- ایجاد لرزش در اندام‌های بدن
سخن پایانی
آیا قهوه حافظه را تقویت میکند؟ این یکی از مهم‌ترین پرسش‌هایی به شمار می‌آید که همه ما به صورت روزانه با آن روبه‌رو هستیم. به طور کلی میتوان گفت که جواب این پرسش مثبت است. مصرف مقداری کافئین به صورت روزانه می‌تواند تأثیرات بسیار مناسبی را بر روی حافظه شما داشته باشد.
یکی از بهترین نتایج مربوط به تأثیر کافئین بر روی حافظه، مربوط به بهبود حافظه فضایی افراد است. این حافظه نقش بسیار مهمی در زندگی روزمره ما دارد و به همین دلیل بهره‌گیری از کافئین می‌تواند در این زمینه به شما کمک کند. توجه داشته باشید که مصرف نوشیدنی‌هایی همچون چای و نوشابه حتی با وجود داشتن کافئین در این رابطه اثر خاصی ندارد و نمی‌توان از آنها به عنوان یک جایگزین مناسب برای قهوه یاد کرد. نباید فراموش کرد که نتایج مثبت مربوط به بهره‌گیری از کافئین، تنها مربوط به مواردی می‌شود که فرد به صورت متناسب از این ماده استفاده کند. وجود کافئین بیش از حد عادی می‌تواند مشکلات خاصی همچون بی‌خوابی را به وجود آورد که خود یک عامل اساسی جهت تضعیف حافظه است.
منابع: verywellmind و verywellhealth
