هیچ کس نمی داند اولین بار چه زمانی قهوه کشف شد، اگرچه افسانه‌ای در مورد یک گله بز در شبه جزیره اتیوپی وجود دارد. طبق گزارش انجمن ملی قهوه، داستان از این قرار است که کالدی، گله‌دار بز، حیواناتش را در حال خوردن توت‌هایی دید که تمام شب آنها را بیدار نگه می‌داشت.
او به یک راهب محلی از کشف خود گفت. راهب محلی از توت‌ها نوشیدنی دم کرد. در کمال تعجب، این نوشیدنی به او انرژی لازم برای بیدار ماندن در نیایش‌های طولانی عصرش را داد. او نوشیدنی را با راهبان دیگر به اشتراک گذاشت و از آن به بعد داستان‌های مختلفی در مورد این نوشیدنی معجزه آسا شروع به شکل گرفتن گرفت.
در حالی که این افسانه احتمالا تنها در حد یک داستان جالب و شنیدنی است، انجمن ملی قهوه ادعا می‌کند که قهوه تا قرن پانزدهم در شبه جزیره عربستان کشت، دادوستد و مصرف می‌شد. در قرن شانزدهم، قهوه به ایران، مصر، سوریه و ترکیه راه یافت. همچنین در قرن هفدهم به اروپا و آمریکا (در آن زمان هنوز تحت سلطه بریتانیا بود) آورده شد و در آنجا به سرعت محبوبیت یافت.
خوراکی‌های کمی در سرتاسر دنیا به اندازه قهوه محبوب و پرمصرف هستند. قدمت این گیاه حاوی کافئین به صدها (اگر نه هزاران) سال پیش برمی گردد و راه خود را از مناطق استوایی جهان به معنای واقعی کلمه به هر گوشه کره زمین باز کرده است.
این روزها تقریباً می‌توانید قهوه در هر جایی تهیه کنید. این ماده غذایی از پرمعامله‌ترین کالاها در جهان است و انسان‌ها هر روز حدود 2 میلیارد فنجان از آن را می‌نوشند. قهوه تاریخچه بسیار طولانی و پیچیده‌ای دارد. قهوه موضوع گفت‌و‌گوهای بحث برانگیز اجتماعی، سیاسی و بهداشتی در طول تاریخ بوده است، که برخی از آنها هنوز هم ادامه دارند.
در طول تاریخ، نوشیدن قهوه با فراز و نشیب‌هایی همراه بوده است. برای مثال، علیرغم علاقه آشکار ترکیه مدرن به کافئین، در دوران امپراتوری عثمانی، مصرف قهوه با مجازات مرگ همراه بود. علاوه بر ترکیه، کشورهای دیگری نیز وجود داشتند که به دلایل متفاوت از مصرف قهوه جلوگیری می‌کردند. در این مقاله قصد داریم به تاریخچه مصرف قهوه و دلایل ممنوعیت این نوشیدنی محبوب در برخی کشورها بپردازیم.
فهرست مطالب
نوشیدن قهوه و مجازات مرگ
در حالی که برخی از ممنوعیت‌های تاریخی برای جلوگیری از مصرف قهوه تنها برای مدت کوتاهی دوام پیدا کردند، تلاش امپراتوری عثمانی برای ممنوعیت قهوه تقریباً یک قرن به طول انجامید و شاید وحشیانه‌ترین سرکوب در تاریخ بود. در سال 1633 میلادی، زمانی‌که سلطان مراد چهارم ممنوعیت گردهمایی قهوه خانه‌ها در استانبول را صادر کرد، از ترس این‌که مردمی که در قهوه خانه‌ها جمع میشوند با گسترش افکار رادیکال و ضد حکومتی، بی‌نظمی اجتماعی را برانگیزند.
سلطان به قدری مصمم بود که مصرف قهوه را کنترل کند که گزارش شده است که در خیابان‌ها با لباس مبدل به عنوان یک شهروند عادی قدم می‌زد و شمشیری در دست داشت تا سر هر قانون شکنی را که با آن برخورد می‌کرد از بدنش جدا کند. زمانی‌که جانشین مراد به قدرت رسید، میزان سرکوب کاهش پیدا نکرد.
در زمان حاکم بعدی، قهوه خورها در اولین تخلف خود مورد ضرب و شتم قرار می‌گرفتند. اگر برای بار دوم تخلف می‌کردند، آنها را به رودخانه می‌انداختند تا غرق شوند. با وجود این‌که مصرف قهوه خطر جانی به همراه داشت، مردم همچنان سعی می‌کردند در خفا از نوشیدن قهوه لذت ببرند.
ممنوعیت فعالیت کافه‌ها و نوشیدن قهوه در امپراتوری عثمانی تا قرن هجدهم ادامه یافت. البته تا آن زمان، قهوه به خوبی و فارغ از کنترل امپراتوری عثمانی، در سراسر ترکیه گسترش یافته بود.
امروزه شما می‌توانید با خیال راحت بدون نگرانی از هرگونه مجازات قهوه ترک بنوشید. قهوه ترک درجه یک تازه رست با عطر و طعم فوق‌العاده در انتظار شماست. بعد از نوشیدن آنها اشتراک نظرات خود را با ما فراموش نکنید.
قهوه ترک تازه مدیوم
براساس وزن از: تومان۶۴,۰۰۰قهوه ترک تازه دارک فول کافئین
براساس وزن از: تومان۵۶,۰۰۰قهوه ترک تازه ربوستا لایت
براساس وزن از: تومان۵۶,۰۰۰
گردهمایی‌های قهوه خانه‌ای و آغاز چندین انقلاب
رهبران سیاسی در قرون شانزدهم، هفدهم و هجدهم از دورهمی‌ها و مباحثی که بین مردم و در قهوه کافه‌ها شکل می‌گرفت، هراس داشتند. مورخان خاطرنشان می‌کنند که حکومت‌ها عموماً به دلیل مخالفت‌ها و قیام‌هایی که در گردهمایی‌های قهوه خانه‌ای ایجاد می‌شد، سرنگون شده‌اند.
به طور خاص، می‌توان ادعا کرد که هر دو انقلاب آمریکا و فرانسه توسط تلاش‌های سازمان یافته‌ای که در قهوه خانه‌ها انجام می‌شد، تقویت شدند. در فرانسه، در سال‌های منتهی به انقلاب فرانسه، تلاش‌های متعددی برای ممنوع کردن قهوه صورت گرفت، زیرا پادشاه لوئی پانزدهم از مکالمات ضد حکومتی که در قهوه خانه‌ها انجام می‌شد بسیار عصبی بود.
او حتی از جاسوسان برای گوش دادن به این مکالمات استفاده می‌کرد. البته تلاش او تأثیر چندانی نداشت. در سال 1789، دعوت به اسلحه برای طوفان باستیل – شروع رسمی انقلاب فرانسه – در کافه دو فوی پاریس برگزار شد.
منع زنان از نوشیدن قهوه
مانند بسیاری از فرهنگ‌های اجتماعی در طول تاریخ، دوره‌ای وجود داشت که زنان به طور خاص از مصرف قهوه منع می‌شدند. اواخر قرن هفدهم در انگلستان، این نوشیدنی به طور فزاینده‌ای در بین مردان محبوب شد و قهوه خانه‌ها در سراسر لندن شروع به ظهور کردند.
زنان از تجمع در کافه‌ها که فضایی کاملاً مردانه محسوب می‌شد، منع شدند. همان‌طور که می‌توانید تصور کنید، بسیاری از زنان از این موضوع خوشحال نبودند و ترسی نداشتند که نارضایتی خود را به طور عمومی اعلام کنند.
در یکی از معروف‌ترین و احتمالاً خنده‌دارترین اعتراض‌ها به قهوه، گروهی از زنان انگلیسی در سال 1674 گرد هم آمدند تا «طومار زنان علیه قهوه» را منتشر کنند. همچنین در این بیانیه، زنان ادعا کردند که اساساً قهوه مردان را تنبل، لاقید و عقیم می‌کند و خواستار ممنوعیت مصرف آن شدند.
در حالی که پادشاه چارلز یک سال بعد (به دلایل بسیار متفاوت) چنین ممنوعیتی را انجام داد، هیچ یک از تلاش‌ها برای خلاص شدن از شر قهوه توسط زنان موفقیت آمیز نبود. حداقل برای زنان، چای در نهایت به نوشیدنی ترجیحی انگلیسی‌ها تبدیل شد که با ظهور چایخانه های خانوادگی رونق گرفت.
عاقبت تلخ برای فرماندار مخالف قهوه
قبل از ورود قهوه به اروپا در سال 1511 میلادی، خیر بیگ، فرماندار مکه، تصمیم گرفت قهوه را ممنوع کند. از نگاه خیر بیگ، قهوه یک ماده خطرناک بود که تفکرات انقلابی را تحریک می‌کرد. او معتقد بود قهوه به اندازه نوشیدنی‌های الکلی که قرآن مسلمانان را از مصرفشان منع کرده، خطرناک و مست کننده است.
فرماندار مکه قهوه را از دست فروشان گرفت و تمام ذخایر باقی مانده را سوزاند. بیگ تمام قهوه خانه‌ها را بست و برای هر کسی که در حال فروش یا نوشیدن بود، تنبیه بدنی شدیدی اعمال کرد. اما این ممنوعیت حتی یک سال هم دوام نیاورد.
سلطان قاهره، الاشاف قانصوه الغوری، خود یک قهوه‌نوش بود. در آن زمان از تاریخ، قاهره بر مکه حکومت می‌کرد و سلطان این ممنوعیت را لغو کرد. در سال 1512، بیگ به دلیل اختلاس مجرم شناخته شد. سلطان او را به قتل رساند. مرگ خیر بیگ مشکلات مربوط به ممنوعیت قهوه را در مکه حل نکرد. در سال 1535، تلاش دیگری برای ممنوع کردن نوشیدنی انجام شد.
این بار بحث سیاست نبود، دین یکی دیگر از مواردی بود که در کافه‌ها مورد بحث و گفت‌و‌گو قرار می‌گرفت. قهوه خانه‌ها در ابتدا به عنوان مکان‌هایی برای جلسات مذهبی و گفت‌و‌گو شروع به کار کردند. اما مذهب تنها موضوع آن گفت‌و‌گوها نبود.
مردانی که در کافه‌ها جمع می‌شدند در مورد فلسفه و سیاست نیز بحث می‌کردند. روحانیون مسلمان از این موضوع راضی نبودند. بنابراین، آنها سعی کردند قهوه را بر اساس قوانین مذهبی ممنوع کنند. اما تلاش آنها ناکام ماند. قهوه همچنان در مکه محبوب و پرطرفدار بود و به زودی راه خود را به سایر نقاط جهان باز کرد.
ممنوعیت مصرف قهوه به دلایل سلامتی
در قرن هجدهم، قهوه راه خود را به اکثر کشورهای جهان باز کرده بود و برخی افراد دیوانه‌وار آن را می‌نوشیدند. به ویژه در سوئد، مصرف قهوه بیش از حد معمول بود، که باعث شد پادشاه آن زمان اقدامات شدیدی را انجام دهد تا هوس کافئین را مهار کند.
پادشاه گوستاو سوم برای اولین بار در سال 1746 میلادی با استناد به ادعای “سوء مصرف و افراط” نوشیدن قهوه در میان مردم، قهوه را ممنوع کرد. چون پادشاه نگران برخی از گفتگوها بود که در قهوه خانه‌ها انجام می‌شد، فرمان‌های او علیه قهوه بر روی اثرات منفی نوشیدنی بر سلامت متمرکز بود.
پادشاه گوستاو برای اثبات درستی موضعش در مورد قهوه حتی تا آنجا پیش رفت که «آزمایش‌های پزشکی» برای اثبات مضرات قهوه ترتیب داد. او می‌خواست نشان دهد که قهوه عمر انسان را کوتاه می‌کند. بنابراین او تعدادی دوقلوها را مورد آزمایش قرار داد.
در این آزمایش به یکی از دوقلوها مقدار زیادی قهوه و به قل‌های دیگر مقادیر مشابهی چای داده شد. از قضا، همه دوقلوها بیشتر از پادشاه که در سال 1792 ترور شد، عمر کردند. صرف نظر از این، قهوه پنج بار در سوئد بین سال‌های 1746 تا 1817 ممنوع شد.
بعد از به پایان رسیدن این ممنوعیت‌ها، سوئد به یکی از کشورهای پیشرو در مصرف قهوه در جهان تبدیل شد. البته، این روزها اتفاق نظر در مورد اثرات منفی و مثبت واقعی قهوه برای سلامتی هنوز مورد بحث است. این بود داستان نوشیدن قهوه و مجازات در سوئد!
ترس مسیحیان از مسلمانانی که قهوه می‌نوشیدند
قهوه قبل از این‌که به طور کامل توسط مسیحیان اروپایی در قرن هفدهم پذیرفته شود، سابقه طولانی و بحث برانگیزی در ذهن مسیحیان داشت که آن را دانه سیاه جهان اسلام می‌دانستند. در حالی که نوشیدن کورتادو، اسپرسو و قهوه‌های امروزی در اروپا رایج است، قهوه زمانی به عنوان نوشیدنی‌ای در نظر گرفته می‌شد که شیطان برای کافران خلق کرده بود.
هنگامی که پاپ کلمنت هشتم در سال 1592 میلادی در کشورهای تحت سلطه پاپ به قدرت رسید، امپراتوری عثمانی در دریای مدیترانه و اروپای شرقی در حال افزایش بود. از آنجایی که سلطان عثمانی خلیفه جهان اسلام نیز بود، قدرت عثمانی و قدرت اسلام در ذهن رهبران اروپایی که معتقد بودند هیچ چیز مانند قهوه به اراده ارتش مسلمانان دامن نمی‌زند، روز به روز در حال افزایش بود.
در حدود سال 1600 میلادی، زمانی که قهوه در اروپا محبوبیت پیدا کرد، به نظر می‌رسید که جهان مسیحیت در حال جنگیدن برای بقا در بالکان علیه سلطان محمد سوم عثمانی و سپس احمد اول بود. ارتش عظیم مسلمانان یک تهدید واقعی برای مسیحیت در جهان بودند.
شرق و همه چیز حتی مسلمانان از راه دور برای برتری کلیسا خطرناک تلقی می‌شدند. مسیحیان شراب را به عنوان یک نوشیدنی اجتماعی می‌نوشیدند و از آن در مراسم عشای ربانی استفاده می‌کردند. ترک‌ها، عرب‌ها و سایر مسلمانان نمی‌توانستند شراب بنوشند، بنابراین قهوه را به عنوان جایگزین می‌نوشیدند.
این موضوع مسیحیان را به این باور رساند که قهوه باید نوشیدنی دجال باشد. کشیش‌ها و کاردینال‌ها به طور یکسان از پاپ کلمنت درخواست کردند که قهوه را به عنوان “نوشیدنی شیطان” ممنوع کند. خبر بد برای کشیش‌ها و شراب سازان این بود که پاپ تصمیم گرفت قبل از اعلام ممنوعیت مصرف قهوه یک فنجان از آن را امتحان کند.
همان‌طور که در افسانه‌ها آمده، کلمنت آنقدر از این نوشیدنی لذت برد که تصمیم گرفت به جای ممنوع کردن قهوه، مصرف آن را بیش از قبل در جامعه ترویج دهد.
سهمیه‌بندی قهوه در طول جنگ جهانی دوم
در طول تاریخ، ایالات متحده هرگز مصرف قهوه را ممنوع نکرده و تا به حال تلاشی هم برای ممنوعیت این نوشیدنی محبوب صورت نگرفته است. اما در طول جنگ جهانی دوم، این کشور مجبور شد میزان مصرف قهوه را کاهش دهد و آن را جیره‌بندی کند.
در آن دوران، سهمیه‌بندی راهی برای محدود کردن برخی کالاهای مصرفی بود تا بتوان منابع مهم را حفظ کرد. به هر فرد آمریکایی، از جمله نوزادان، امتیازهایی داده شد که همراه با پول نقد برای خرید چیزهایی مانند لاستیک، گوشت، بنزین، پنیر، شیر، شکر و قهوه بود. تقاضای زیادی برای قهوه در بین غیرنظامیان و نظامیان وجود داشت.
جیره‌بندی به دو دلیل بسیار مهم صورت گرفت: اطمینان از این‌که هر شهروند آمریکایی از شانس برابری برای دریافت کالاهای جیره‌بندی‌شده برخوردار است و اطمینان از این‌که اولویت به تجهیزات مورد نیاز ارتش در زمان جنگ داده می‌شود. موزه ملی جنگ جهانی دوم بیان می‌کند که خانواده‌های آمریکایی هر پنج هفته نیم کیلو قهوه جیره‌بندی می‌کردند که برابر با ۳۴ فنجان است.
حتی اگر مردم می‌توانستند خانواده خود را به یک فنجان در روز محدود کنند، باز هم یک روز در این پنج هفته بدون قهوه باقی می‌ماند. خوشبختانه، سهمیه بندی قهوه در ایالات متحده زیاد دوام نیاورد و کمتر از یک سال همه چیز به حالت عادی بازگشت.
تلاش نافرجام اسقف اعظم برای جلوگیری از فروش قهوه
ماکسیمیلیان فردریک، اسقف اعظم ساکن شهر کُلن آلمان در 17 فوریه 1784 اعلامیه‌ای صادر کرد که در آن، نارضایتی خود را از “سوء مصرف” از آنچه او “نوشیدنی قهوه” می‌نامید، ابراز کرد. از آن به بعد فروش قهوه ممنوع اعلام شد.
اگر کسی در حال فروش قهوه پیدا می‌شد، مورد جریمه قرار می‌گرفت یا دو سال زندانی می‌شد. این فقط فروشندگان فردی نبودند که باید نگران می‌بودند. بر اساس اعلامیه ممنوعیت قهوه، تمام مشاغلی که به هر هر نوع با قهوه سروکار داشتند، از جمله برشته کردن قهوه و سرو قهوه” باید تعطیل و هتل‌ها و فروشندگان قهوه باید از شر تمام منابع قهوه خلاص می‌شدند.
فردریک ادامه داد که افرادی که در خانه ها کار می کنند، به ویژه زنانی که مشغول خانه‌داری هستند، مجاز به تهیه یا ارائه قهوه نیستند، وگرنه جریمه میشوند. به مقامات و افرادی که برای دولت کار می‌کردند گفته شد که “مراقب این فرمان باشند” وگرنه چندین سکه طلا جریمه خواهند شد. با وجود همه این‌ها، قهوه در آلمان زنده ماند. قهوه جایگاه شایسته خود را به عنوان یکی از نوشیدنی‌های مورد علاقه مردم آلمان حفظ کرد.
کلام آخر درباره نوشیدن قهوه و مجازات
قهوه یکی از پرمصرف‌ترین کالاها در جهان است .با وجود تلاش‌های گسترده حاکمین سرزمین‌‌های مختلف برای ممنوعیت مصرف قهوه در طول تاریخ، حکومت‌ها هیچ‌وقت نتوانستند این نوشیدنی محبوب را برای همیشه از سبد غذایی مردم حذف کنند.
علارغم همه این محدودیت‌ها، روزبه‌روز بر تعداد مصرف کنندگان قهوه اضافه شد. تقاضا برای قهوه آنقدر بالا رفت که در حال حاضر، سالانه حدود 7 میلیون تن قهوه تولید و روانه بازار می‌شود. تخمین زده شده که بیش از 125 میلیون نفر برای امرار معاش خود به این نوشیدنی متکی هستند.
عطر و طعم دلپذیر قهوه از دلایل اصلی محبوبیت آن در سراسر جهان است. علاوه بر این، قهوه فواید زیادی نیز برای سلامتی دارد و این هم می‌تواند از عوامل مهم استمرار محبوبیت قهوه در بین مردم سراسر دنیا باشد.
منابع: coffee-mill, tastingtable, coffeeaffection, coffeeordie
