اگر شما نیز از دوستداران قهوه هستید و بدون نوشیدن یک فنجان قهوه صبحگاهی، نمی‌توانید روز خود را شروع کنید؛ حتما برایتان جالب است که بدانید عدم وجود قهوه در شبه‌جزیره عربستان و ترکیه دلیل موجهی برای پایان دادن به رابطه زناشویی بوده است! قوانین طلاق غیرعادی زیادی در سراسر جهان وجود دارند که با توجه به تفاوت‌های فرهنگی، ممکن است در باقی کشورها بسیار جالب و عجیب به نظر برسند. شاید برایتان جالب باشد که کمبود قهوه نیز به‌عنوان یکی از دلایل طلاق در شبه‌جزیره عربستان و ترکیه در قرن شانزدهم شناخته می‌شود. در ادامه به این موضوع خواهیم پرداخت که قهوه علاقه‌مندان زیادی در ترکیه داشته که تاثیرات فرهنگی جالبی بر جامعه کشور گذاشته است. محبوبیت قهوه در این کشورها تا جایی پیش می‌رود که حکومت عثمانی از گسترش استفاده از آن جلوگیری می‌کند. برای درک بهتر این میزان از محبوبیت قهوه، اجازه بدهید به شهر قسطنطنیه (استانبول کنونی) در قرن شانزدهم سفر کنیم.
قسطنطنیه، قرن شانزدهم
در این زمان یعنی قرن شانزدهم، شهری را تصور کنید که پر از قهوه‌خانه شده و قهوه به دلیل کافئین موجود در خود علاوه بر بخشیدن انرژی به مردمان شهر، آنها را اسیر خود کرده است و ازاین‌رو قهوه‌خانه‌ها مکانی پررونق برای وقت‌گذرانی و گردهمایی مردان شهر شده‌اند. در این سال‌ها عشق بی‌مثال اهالی قسطنطنیه به قهوه چنان پرشور بوده که در روزگار مردسالار آن زمان، اگر شوهری توان تهیه قهوه لازم برای همسر خود را نداشت، آن زن می‌توانسته حقی کاملا قانونی برای درخواست طلاق از شوهرش داشته باشد.
تاریخچه قهوه ترک
تاریخچه قهوه ترک با یک واقعیت غیرقابل‌انکار آغاز می‌شود که دم کردن به شیوه ترکی، قدیمی‌ترین روش تهیه قهوه است. ترک‌ها از اوایل قرن پانزدهم می‌دانستند تفاله‌های قهوه با آب در یک قهوه دان مخصوص پخته می‌شوند و بر این اساس شیوه خاص دم کردن قهوه را به کار گرفته‌اند؛ البته تنها قهوه نبوده که بر جامعه ترکیه تاثیر گذاشته است بلکه ترک‌ها نیز بر تاریخ قهوه بسیار موثر بوده‌اند.
بسیاری از وقایع مهم تاریخچه این نوشیدنی نیز به قهوه ترک مربوط می‌شود. ترک‌ها ابتدا روش جهانی تجارت قهوه را تحت تأثیر قرار دادند، سپس کشت قهوه را در جهان گسترش داده‌اند. در سال 1517 اوزدمیر پاشا، فرماندار عثمانی یمن (Ozdemir Pasha) متوجه نوشیدنی جدیدی در منطقه خود شد که این نوشیدنی با دانه‌های قهوه دم می‌شد و او تصمیم گرفت آن را به سلطان سلیمان معرفی کند. نوشیدنی جدید، سلطان را چنان تحت تأثیر قرار داد که او با مهر سلطنتی قهوه را تأیید کرد و کارکنان سلطان تصمیم گرفتند روش جدیدی را برای تهیه این نوشیدنی امتحان کنند.
در این روش آنها از هاون برای آسیاب ریز قهوه بهره بردند و سپس آن را با استفاده از دیگ مخصوصی به نام ایبریک دم می‌کردند. دم کردن این نوشیدنی مخصوص بلافاصله در کاخ به یک موفقیت بزرگ تبدیل‌شده، موردتوجه اشراف‌زادگان قرار گرفته و در واقع به بخشی جدایی‌ناپذیر از تاریخ و فرهنگ ترکیه تبدیل شد. نخبگان نیز اولین کسانی بودند که این نوشیدنی جدید و عالی را امتحان کردند که بعدها توسط مردم عادی و درنهایت کل امپراتوری عثمانی مصرف شد.
قهوه معیاری برای انتخاب همسر
پس از قرن پانزدهم و اقبال خانواده سلطنتی، نوبت به مردم پایتخت یعنی استانبول و سپس تمام کشور برای استفاده از قهوه رسید. با قدم زدن در ترکیه قرن شانزدهم متوجه اثرات فرهنگی بیشتر آن نیز در شهر می‌شویم. علاقه به قهوه تنها برای زنان نبود که معیار انتخاب همسر یا دلیلی برای جدا شدن از او باشد. قهوه برای مردان نیز بسیار مهم بود و زمانی که قصد تشکیل خانواده داشتند، برایشان بسیار مهم بود که دختر محبوب آنها کسی باشد که به بهترین شکل قهوه دم کند.
تاثیرات قهوه بر فرهنگ مردم ترکیه، حتی در سنت‌های ازدواج آنها نیز رسوخ کرده است. در مراسم خواستگاری عروس آینده باید برای مادر شوهر قهوه درست کند تا او شایستگی دختر را به عنوان عروس آینده تایید کند! همچنین دختران برای نشان دادن میزان علاقه خود، به قهوه نمک اضافه می‌کنند. اضافه کردن نمک زیاد به این معنی است که شانس شما خوب به نظر نمی‌رسد و دختر به شما علاقه ندارد، درحالی‌که اضافه کردن نمک بسیار کم به این معنی است که همه‌چیز به‌خوبی پیش می‌رود و او نیز به شما علاقه‌مند است! البته اگر مردی بتواند یک فنجان کامل قهوه پرنمک را سر بکشد، مردانگی خود را ثابت می‌کند، همچنین از این طریق می‌گوید که چقدر خواهان ازدواج با دختر و به او علاقه‌مند است.
قهوه ترک تازه مدیوم
براساس وزن از: تومان۴۹,۰۰۰قهوه ترک تازه دارک فول کافئین
براساس وزن از: تومان۴۷,۰۰۰قهوه ترک تازه ربوستا لایت
براساس وزن از: تومان۴۷,۰۰۰قهوه و حقوق زنان
تسلط واقعی قهوه بر جامعه ترکیه قرن شانزدهم را می‌توان با این واقعیت مشخص کرد که فقدان آن می‌توانست دلیلی بسیار قابل‌درک برای طلاق باشد؛ اما این قانون به نفع زنان کشور بوده و نه مردان. حقوق زنان در ترکیه با به وجود آمدن این قانون با توجه به شرایط آن زمان به‌طور ناگهانی افزایش‌یافته است. توجه به قهوه باعث می‌شود تا اگر شوهر به زن خود چیزی بدیهی (در فرهنگ آنها) و ضروری را ارائه ندهد، زن بتواند او را طلاق دهد. مشخص نیست که دقیقاً چند زن در این مناطق برای عدم توانایی تامین قهوه توسط شوهرانشان، طلاق گرفته‌اند؛ اما قطعا زندگی برای یک زن مجرد یا یک زن مطلقه، در دنیایی که تحت سلطه مردان قرار داشته، بسیار دشوار بوده و همین امر ممکن است باعث شده باشد آنها از این حق خود استفاده نکنند. درنتیجه به‌احتمال‌زیاد در آن زمان به‌سختی ممکن بوده زنی حاضر می‌شده خانواده‌اش را ترک کند و با تمام حقوق ناچیزی که در جامعه خود از آن برخوردار بوده است، به‌تنهایی زندگی کند.
قهوه، تهدیدی برای حکومت عثمانی
همان‌طور که گفتیم در قرن شانزدهم اهمیت قهوه چنان در فرهنگ ترکیه جا افتاده بود که مردان با توجه به توانایی بانوان در دم کردن قهوه، همسر خود را انتخاب می‌کردند. در قسطنطنیه نیز قهوه‌خانه‌های محبوب و بزرگی باز شده بودند که محل گردهمایی و وقت‌گذرانی در قهوه‌خانه‌ها برای مردان در کل امپراتوری عثمانی بودند. قدرت قهوه چنان در فرهنگ و خاک عثمانی می‌تازد تا زمانی فرا می‌رسد که حتی حس ناامنی، تهدید و تردید را در ذهن سلطان امپراتوری عثمانی برمی‌انگیزد و او دستور می‌دهد تا تمام قهوه‌خانه‌ها را تعطیل کنند. او نگران تعداد مردانی بود که دور هم جمع می‌شدند، در کنار هم قرار می‌گرفتند و نظراتشان را در هنگام نوشیدن قهوه با هم به اشتراک می‌گذاشتند؛ چرا که فکر می‌کرد این موضوع میتواند به‌زودی برای او و حکومتش مشکلات زیادی ایجاد کند.
سرانجام در سال 1656 وزیر بزرگ عثمانی کوپرولو قوانینی برای تعطیل کردن قهوه‌خانه‌ها صادر کرد که این اقدام برای مردان ترکیه که روزانه به این مکان‌ها رفت‌وآمد می‌کردند شوکه کننده بود. مجازاتی هم که برای شکستن این قانون وجود داشت، بسیار شدید بود؛ زیرا اعتقاد بر این بود که قهوه خانه‌ها به‌عنوان محل ملاقات برای بحث در مورد سیاست و حتی راه‌های سرنگونی سلطان در نظر گرفته‌شده بودند. صاحبان قدرت به قهوه‌خانه‌ها به‌عنوان یک تهدید نگاه می‌کردند و سعی می‌کردند پیشگیرانه شعله‌های شورش را خاموش کنند.
سخن پایانی
تاریخ و فرهنگ کشورها و اقوام مختلف بشر، تحت تاثیر عوامل زیادی بوده‌اند و امروزه که دسترسی به اطلاعات و ارتباطات برای ما آسان شده است، می‌توانیم با این تفاوت‌های فرهنگی بیشتر آشنا شویم. در این مطلب سعی کردیم به رسومی که با ورود قهوه به روزمرگی مردم ترکیه و آداب‌ورسوم آنها برای ازدواج اضافه شد، همچنین به ترس سلطان عثمانی از قهوه‌خانه‌ها و دلیل تعطیل کردن سرتاسری آنها بپردازیم. امید که زندگی قهوه‌های بی‌نمک زیادی برای شما آماده کرده باشد.
منابع: icytales.com unrealfacts.com
خیلی جالب بود.که این نوشیدنی تو بعضی کشورها رابطه باستانی داره.اگه تاریخچه این نوشیدنی تو ایران هم بزارین ممنون میشم